Kiedy sąd może rozwiązać spółkę za brak sprawozdań finansowych?

Rozwiązanie spółki przez sąd za brak sprawozdań finansowych to realne ryzyko dla przedsiębiorców. Jeśli spółka nie składa sprawozdań finansowych przez dwa kolejne lata, mimo wezwania sądu, może zostać wykreślona z KRS bez przeprowadzenia likwidacji (art. 25a ust. 1 ustawy o KRS).

Zakończenie funkcjonowania spółki przez jej wspólników

Likwidacja przy rozwiązywaniu spółki na podstawie przepisów Kodeksu spółek handlowych jest regułą, ale od każdej reguły są wyjątki. Mianowicie przy spółkach jawnej, partnerskiej czy komandytowej, w sytuacjach określonych k.s.h., możliwe jest rozwiązanie spółki przez wspólników, bez przeprowadzania likwidacji.

W przypadku spółki komandytowo-akcyjnej oraz większości spółek kapitałowych – spółki z ograniczoną odpowiedzialnością, czy spółki akcyjnej, nie istnieje żadna uproszczona metoda zakończenia ich bytu. Każdorazowo wspólnicy muszą przeprowadzić ich likwidację. Procedura ta ma to do siebie, że jest długotrwała i kosztowna. Wiąże się również z dużą ilością obowiązków względem sądu i wierzycieli.

Istnieją jednak pewne rozwiązania prawne, które pozwalają skrócić procedurę o kilka miesięcy, lecz wiąże się to z większymi kosztami.

Rozwiązanie spółki przez sąd z urzędu – warunki

Jak już wspomniałam, sąd rejestrowy z urzędu wszczyna postępowanie o rozwiązanie danej spółki bez przeprowadzania jej likwidacji m.in., gdy spółka ta – mimo wezwań – nie składa sprawozdań finansowych za kolejne dwa lata obrotowe. Regulacja ta ma na celu wyeliminowanie z obrotu gospodarczego martwe podmioty.

Jednak do rozwiązania spółki w trybie z art. 25a ustawy o KRS konieczne jest stwierdzenie przez sąd rejestrowy, że spółka nie prowadzi faktycznej działalności i nie posiada zbywalnego majątku. Obie te przesłanki muszą zostać spełnione łącznie. Z praktycznego punktu widzenia nie jest jednak możliwe ustalenie przez sąd rejestrowy wprost, że dany podmiot nie posiada zbywalnego majątku i faktycznie nie prowadzi działalności.

W praktyce sądy rejestrowe rzadko podejmują działania z urzędu w tym zakresie. Najczęściej inicjatywą wykazują się organy takie jak Krajowa Administracja Skarbowa.

Jeśli w toku postępowania sąd ustali, że spółka posiada majątek albo prowadzi faktyczną działalność, postępowanie w przedmiocie rozwiązania bez przeprowadzania likwidacji trzeba będzie umorzyć.

Jak zapobiec rozwiązaniu spółki przez sąd?

Spółka nie musi jednak czekać na zakończenie postępowania przez sąd rejestrowy, może sama podjąć inicjatywę i doprowadzić do umorzenia postępowania. Konieczne do tego będzie udowodnienie, że spółka posiada majątek lub prowadzi faktyczną działalność.

Posiadanie majątku wykazuje się przedkładając aktualny bilans, z kolei do wykazania prowadzenia działalności wystarczające będzie oświadczenie podmiotu/organu uprawnionego do reprezentowania spółki i prowadzenia jej spraw. W związku z tym, że ustawa nie określa, o jaką działalność chodzi, przyjmuje się, że chodzi o wykonywanie jakiejkolwiek działalności – niekoniecznie gospodarczej i zgodnej z przedmiotem działalności ujawnionym w KRS. Niemniej wykonywaną działalność należy zidentyfikować w składanym oświadczeniu.

Natomiast w sytuacji, gdy obie przesłanki w zakresie majątku i działalności spółki są spełnione i brak jest podstaw do umorzenia postępowania wszczętego z urzędu, w zależności od rodzaju spółki, osoby mające prawo jej reprezentowania powinny dołożyć starań, aby mimo wszczętego postępowania, złożyć zaległe sprawozdania finansowe przed wykreśleniem spółki z rejestru przedsiębiorców KRS. Po wykreśleniu takiej możliwości już nie będzie. To z kolei przekreśla szansę na uniknięcie lub zniwelowanie odpowiedzialności karnej.