Mediacja to alternatywna metoda rozwiązywania sporów, która ma umożliwić stronom sporu dojście do porozumienia bez ingerencji wymiaru sprawiedliwości, a przy pomocy neutralnego mediatora. Jest to proces dobrowolny, poufny i nastawiony na osiągnięcie kompromisu. Mediacja może być prowadzona zarówno na etapie przedsądowym, jak i w toku postępowania sądowego, choć z uwagi na to, że popularność zyskuje dopiero od kilku lat jest instytucją wykorzystywaną głownie przez Sądy.
Kiedy prowadzi się mediację w sporach budowlanych?
Spory budowlane często wiążą się z wysokimi kosztami, koniecznością udowodnienia skomplikowanego stanu faktycznego i długim czasem trwania postpowania przed Sądem. Wykorzystanie mediacji powinno więc dla stron stanowić szczególnie atrakcyjną alternatywę względem kosztownego postępowania sądowego, gdy obie strony zdeterminowane są do zakończenia sporu. Oczywiście obie strony muszą pozostawać otwarte na negocjacje i ugodowe rozstrzygnięcie (w tym niejednokrotnie rezygnacji z części dochodzonego roszczenia) – w innym wypadku mediator, mimo posiadanych umiejętności nie zdoła zmobilizować stron do zawarcia ugody.
Mediacja niejednokrotnie służy skonfliktowanym stronom, które łączy dalsza współpraca (bądź gdy strony mają świadomość, że jej nawiązanie będzie konieczne w przyszłości) wówczas rozstrzygnięcie konfliktu w możliwie krótkim czasie jest pożądane – strony bowiem pragną rozstrzygnąć istniejący spór i uwagę skupić na realizacji kolejnego zobowiązania.
Jakie są opłaty za mediację?
Koszty mediacji zależą od jej rodzaju i etapu, na którym jest prowadzona. W przypadku mediacji pozasądowej stawki ustalane są indywidualnie przez mediatorów. W mediacji sądowej wysokość wynagrodzenia mediatora regulowana jest przepisami i wynosi:
- 1% wartości przedmiotu sporu, nie mniej niż 150 zł i nie więcej niż 2 000 zł za całość postępowania mediacyjnego,
- w sprawach niemajątkowych 150 zł za pierwsze posiedzenie mediacyjne i 100 zł za każde kolejne. Dodatkowo mogą być doliczone koszty organizacyjne, np. wynajem sali czy koszty podróży mediatora.
Co zastępuje ugoda sądowa?
Jeśli strony osiągną porozumienie, a Sąd zatwierdzi treść ugody, wówczas zyskuje ona moc prawną ugody sądowej i może być egzekwowana na takich samych zasadach jak wyrok. Oznacza to, że strona, która nie wywiązuje się z postanowień ugody, może zostać do tego przymuszona w drodze egzekucji komorniczej.
Sąd odmawia zatwierdzenia ugody jedynie w nielicznych wypadkach, tj. jeśli:
- ugoda jest sprzeczna z prawem lub zasadami współżycia społecznego,
- jej treść narusza prawa osób trzecich,
- zawiera postanowienia niemożliwe do wykonania,
- budzi uzasadnione wątpliwości co do rzeczywistej woli stron lub była zawarta pod przymusem.
Wówczas oznacza to konieczność dalszego dochodzenia roszczeń na drodze sądowej.
Jakie koszty pozwala zaoszczędzić mediacja?
Postępowanie sądowe w sprawach budowlanych często wiąże się z dużymi wydatkami, takimi jak:
- opłaty sądowe (5% wartości przedmiotu sporu w postępowaniu cywilnym),
- wynagrodzenie pełnomocników,
- koszty opinii biegłych,
- koszty związane z wieloletnim trwaniem procesu.
Mediacja pozwala znacznie zredukować te wydatki, ponieważ jest tańszym i szybszym sposobem rozwiązywania konfliktów.
Oszczędność czasu – kluczowa zaleta mediacji
Jednym z największych atutów mediacji jest możliwość szybkiego zakończenia sporu. Podczas gdy procesy sądowe mogą trwać kilka lat, mediacja często kończy się w ciągu kilku tygodni lub miesięcy. To kluczowa zaleta zwłaszcza w branży budowlanej, gdzie opóźnienia w realizacji inwestycji powodowane trwającym sporem mogą prowadzić do dalszych strat finansowych.